Monday, March 3, 2008

Ангараг дээрх хайлж байгаа элсэн толгод / Sand Dunes Thawing on Mars / Оттаивание песчаных дюн на Марсе


Тайлбар: Ангараг дээрх эдгээр хачин зүйлс юу вэ? Энэ бол хайлж буй элсэн толгодууд юм. Ангарагийн хойд хагас бөмбөрцөгт хавар ирж буй тул элсэн толгодууд хайлж эхэлж байгаа нь энэ зураг дээр харагдаж байна. Нүүрстөрөгчийн давхар исэл болон усны мөс сийрэгжсэн атмосферт шууд хий болон хувирдаг. Мөс нимгэн хэсгээрээ хайлж элс ил гарснаар эдгээр бараан хэсэгт нарны гэрэл ихээр шингэснээр хайлах явцыг хурдасгана. Энэ үед мөсний нимгэн давхаргыг нэвтэлж гарах элсэн оргилуурын үзэгдэл ч ажиглагдаж болно. Зун болоход толбо томорч толгодыг бүхлээр нь бүрхдэг. Ангарагийн хойд туйл нь ийм элсээр бүрхэгдсэн толгодоор баялаг байна. Тэдний хачирхалтай зөв нум хэлбэрийн хүрээ нь Ангарагийн тогтмол салхиар үүсгэгдэнэ.

Explanation: What are these strange shapes on Mars? Defrosting sand dunes. As spring now dawns on the Northern Hemisphere of Mars, dunes of sand near the pole, as pictured above, are beginning to thaw. The carbon dioxide and water ice actually sublime in the thin atmosphere directly to gas. Thinner regions of ice typically defrost first revealing sand whose darkness soaks in sunlight and accelerates the thaw. The process might even involve sandy jets exploding through the thinning ice. By summer, spots will expand to encompass the entire dunes. The Martian North Pole is ringed by many similar fields of barchan sand dunes, whose strange, smooth arcs are shaped by persistent Martian winds.


Пояснение: Что это за странные образования на Марсе? Оттаивающие песчаные дюны. В северном полушарии Марса сейчас наступает весна, и песчаные дюны около полюса, показанные на этой картинке, начинают оттаивать. Углекислота и водяной лед сублимируют в разреженной атмосфере, сразу превращаясь в газ. Более тонкие слои льда тают первыми и обнажают песок, на этих более темных участках солнечный свет ускоряет таяние. При этом даже могут возникать песчаные гейзеры, прорывающиеся сквозь тонкий лед. К лету пятна расширятся и охватят все дюны целиком. Северный полюс Марса окружен множеством подобных полей с песчаными барханами. Их странные, ровные дуги созданы постоянными марсианскими ветрами.