Friday, June 14, 2013

12. Архимед (Archimedes of Syracuse)



"Надад тулах цэг өг. Тэгвэл би дэлхийг эргүүлье!"



МЭӨ 287-212 он

Архимед бол эртний алдартай эрдэмтдийн нэг байлаа. Түүнийг математикч гэж үздэг боловч тэр үед одоогийнх шиг шинжлэх ухааны салбарууд хуваагдаагүй байсан юм. Ихэнх эртний эрдэмтэд төрөл бүрийн шинжлэх ухааныг судладаг байсан боловч тэдний дунд Архимед бүр илүү онцгой хүн байжээ.
Энэ хүний хийсэн ажлын талаар зөвхөн орчин үеийн нэвтэрхий толь дахь өгүүллийн тоогоор дүгнэлт хийхэд хангалттай юм: Архимедийн аксиом, Архимедийн хууль, Архимедийн спираль, Архимедийн шураг, Архимедийн биетүүд, Архимедийн хүч. Эдгээрээс гадна мөн олон зүйлүүд үлдэж байна. Түүний судалгаа зөвхөн математикийг ч бус физик, механик, одон оронг мөн хамарсан. Түүний зохион бүтээсэн зүйлсийг хөдөө аж ахуйгаас эхлээд цэрэг зэвсэг хүртэл хүн төрөлхтний үйл ажиллагааны төрөл бүрийн салбарт ашиглаж байна.
Тэр үеийн хүмүүс Архимедийг цаг хугацаанаасаа хэр их түрүүлснийг таамаглаж ч байгаагүй юм. Зөвхөн XX зууны эрдэмтэд л энэ грек хүн өөрийн үеэс 2000 гаруй жилийн дараах соёл иргэншлийг гайхуулж байгааг ойлгожээ.
Архимедийн өөрийн амьдрал ямар байв?

No comments: