Saturday, January 19, 2008

Хэт шинэ одны үйлдвэр NGC 2770 / Supernova Factory NGC 2770 / Фабрика сверхновых NGC 2770

Тайлбар: Хэт шинэ одны дэлбэрэлт гэж нэрлэгдэх оддын дэлбэрэлт нь ертөнц дээрх хамгийн хүчтэй үзэгдлүүдийн нэг юм. Дундаж спираль галактикт хэт шинэ одны дэлбэрэлт зуун жилд ганц удаа болдог. Үүний шалтгаан нь их масстай одны цөм сөнөх болон цагаан одой одны халуун цөмийн дэлбэрэлт байж болно. Харин NGC 2770 гэдэг энэ спираль галактикт хүлээж байснаас олон дэлбэрэлт болжээ. Уг галактик хажуугаасаа харагдаж байгаа энэ зураг дээр одоо тод харагдсаар байгаа хоёр хэт шинэ од болон 1999 онд харагдаад одоо үзэгдэхгүй болсон хэт шинэ одыг тэмдэглэсэн байна. Эдгээр гурван хэт шинэ од их масстай одны цөм сөнөснөөс болж үүссэн гэж тооцогдож байгаа ба харин сүүлийнх нь болох SN2008D 1 сарын 9-нд анх Свифт хиймэл дагуулаас, илүү өндөр энергийн мужид буюу рентген туяаны цацаргалтаараа бүртгэгдсэн юм. Мөн энэ нь бага энергитэй гамма цацаргалт байсан байж болно. NGC 2770 нь ердөө 90 сая гэрлийн жилийн алсад хойд зүгийн Шилүүсний одод дунд оршдог. Одоогийн байдлаар энэ нь ийм хүчтэй хэт шинэ одны дэлбэрэлт болсон хамгийн ойрын галактик юм.

Explanation: The stellar explosions known as supernovae are among the most powerful events in the universe. Triggered by the collapsing core of a massive star or the nuclear demise of a white dwarf, supernovae occur in average spiral galaxies only about once every century. But the remarkable spiral galaxy NGC 2770 has lately produced more than its fair share. Two still bright supernovae and the location of a third, originally spotted in 1999 but now faded from view, are indicated in this image of the edge-on spiral. All three supernovae are now thought to be of the core-collapse variety, but the most recent of the trio, SN2008D, was first detected by the Swift satellite at more extreme energies as an X-ray flash (XRF) or possibly a low-energy version of a gamma-ray burst on January 9th. Located a mere 90 million light-years away in the northern constellation Lynx, NGC 2770 is now the closest galaxy known to host such a powerful supernova event.


Пояснение: Взрывы звезд, известные как сверхновые - это одни из самых мощных явлений во Вселенной. В средней спиральной галактике вспышки сверхновых происходят всего раз за сто лет. Их причиной может быть коллапс ядра массивной звезды или термоядерный взрыв белого карлика. Однако в замечательной спиральной галактике NGC 2770 недавно произошло больше вспышек, чем можно было ожидать. На этом изображении видимой с ребра спиральной галактики отмечены две все еще яркие сверхновые, а также место, на котором в 1999 году наблюдалась сверхновая, которая сейчас уже не видна. Предполагается, что все три сверхновые вспыхнули в результате коллапса ядер массивных звезд, однако последняя из этого трио, SN 2008D, была впервые обнаружена 9 января спутником Свифт в диапазоне более высоких энергий как рентгеновская вспышка. Возможно, это была разновидность гамма-всплеска с меньшей энергией. NGC 2770 находится на расстоянии всего в 90 миллионов световых лет в северном созвездии Рысь. В настоящее время это ближайшая известная галактика, в которой произошел такой мощный взрыв сверхновой.

No comments: